Mục lục
Phân biệt “quyền tác giả” và “quyền liên quan” đối với bản ghi âm, ghi hình
Theo Luật Sở hữu trí tuệ 2022, quyền tác giả bảo hộ tác phẩm do cá nhân sáng tạo như ca khúc, kịch bản, lời bình. Ngược lại, quyền liên quan bảo hộ phần thể hiện và định hình tác phẩm, bao gồm bản ghi âm, ghi hình, cuộc biểu diễn và chương trình phát sóng.
Trong bản ghi âm hoặc ghi hình, chủ thể chính được bảo hộ là nhà sản xuất bản ghi – đơn vị tạo ra bản ghi lần đầu. Ngoài ra, người biểu diễn cũng nắm quyền đối với phần thể hiện của họ. Do đó, một bản ghi có thể gồm nhiều chủ thể quyền khác nhau và cần có thỏa thuận rõ ràng trước khi đăng ký.
Việc hiểu đúng ranh giới giữa hai loại quyền giúp tránh nhầm lẫn khi nộp hồ sơ, hạn chế tranh chấp và bảo đảm quyền khai thác thương mại của mỗi bên.
Lợi ích khi đăng ký tại Cục Bản quyền
Đăng ký bản ghi âm, ghi hình tại Cục Bản quyền giúp chủ sở hữu có chứng cứ pháp lý rõ ràng khi xảy ra tranh chấp hoặc xâm phạm quyền. Giấy chứng nhận là bằng chứng mạnh mẽ chứng minh quyền sở hữu bản ghi, giúp quá trình yêu cầu gỡ vi phạm, xử phạt hành chính hoặc khởi kiện trở nên nhanh và thuận lợi hơn.
Ngoài ra, việc đăng ký còn hỗ trợ gia tăng giá trị thương mại của bản ghi. Chủ sở hữu dễ dàng ký hợp đồng cấp phép, phân phối hoặc thu phí bản quyền với các nền tảng số, đơn vị khai thác và đối tác truyền thông. Hồ sơ đăng ký cũng giúp xác định rõ vai trò giữa nhà sản xuất và người biểu diễn, hạn chế rủi ro đồng quyền hoặc tranh chấp nội bộ.
Trong thực tế, nhiều dự án ghi hình – ghi âm bị đình trệ chỉ vì thiếu thỏa thuận quyền liên quan. Việc đăng ký sớm giúp củng cố pháp lý và tạo nền tảng khai thác an toàn, minh bạch.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
“Quyền tác giả” khác “quyền liên quan” thế nào đối với bản ghi âm, ghi hình?
Quyền tác giả bảo hộ tác phẩm gốc (ví dụ ca khúc), còn quyền liên quan bảo hộ bản ghi âm/ghi hình – phần định hình và thể hiện tác phẩm. Một bản ghi thường thuộc về nhà sản xuất bản ghi, không phải tác giả ca khúc.
Đã phát hành trên YouTube/Spotify rồi có đăng ký được nữa không?
Được. Luật không yêu cầu đăng ký trước khi công bố tác phẩm. Tuy nhiên, bạn cần chứng minh mình là nhà sản xuất bản ghi ban đầu.
Làm sao xử lý khi người biểu diễn rút lại đồng ý?
Cần đối chiếu hợp đồng hoặc văn bản chấp thuận đã ký. Nếu người biểu diễn có thỏa thuận chuyển giao quyền liên quan, việc rút lại đồng ý thường không có giá trị trừ khi hợp đồng quy định khác.
Có cần nộp bản ghi chất lượng cao (lossless) hay chỉ cần bản phát hành?
Chỉ cần nộp bản phát hành đầy đủ nội dung. Tuy nhiên, bạn vẫn nên lưu trữ file gốc để đối chiếu khi có tranh chấp.
Thời hạn bảo hộ bản ghi âm/ghi hình là bao lâu? Tính từ thời điểm nào?
Thời hạn được tính theo Luật SHTT: 50 năm kể từ khi bản ghi được định hình lần đầu hoặc công bố lần đầu, tùy thời điểm nào đến sau.
Tôi ở tỉnh – nộp online có hiệu lực như nộp trực tiếp không?
Có. Cổng Dịch vụ công Bộ VHTTDL cho phép nộp trực tuyến và hồ sơ được xử lý tương đương hồ sơ trực tiếp.
Phí – lệ phí cụ thể lấy ở đâu để bảo đảm cập nhật?
Bạn có thể xem trên Cổng Dịch vụ công Bộ VHTTDL hoặc biểu phí được công bố tại Cục Bản quyền. Mỗi năm có thể có điều chỉnh nên cần tra cứu nguồn chính thức.
