Bảng phân loại kiểu dáng công nghiệp Locarno 2025

Bảng phân loại Locarno là hệ thống phân loại quốc tế cho kiểu dáng công nghiệp, được áp dụng bởi hơn 57 quốc gia trên thế giới và là công cụ bắt buộc trong việc đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp tại Việt Nam. Từ ngày 1/1/2025, phiên bản 15 mới nhất của bảng Locarno chính thức có hiệu lực với 32 lớp sản phẩm và 241 phân lớp chi tiết, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc chuẩn hóa quốc tế cho bảo hộ thiết kế.

Việt Nam đã áp dụng hệ thống này từ năm 2005 và cập nhật lên phiên bản 13 từ năm 2022, giúp các doanh nghiệp trong nước hòa nhập với xu hướng bảo hộ sở hữu trí tuệ toàn cầu. Hiệp định Locarno được ký năm 1968 tại Thụy Sĩ, do WIPO quản lý, tạo ra ngôn ngữ chung cho việc tìm kiếm và phân loại thiết kế trên phạm vi quốc tế.

Mục lục

Hiệp định Locarno và tính chất quốc tế

Thỏa ước Locarno được thông qua vào ngày 8/10/1968 tại Locarno, Thụy Sĩ, thiết lập hệ thống phân loại quốc tế đầu tiên dành riêng cho kiểu dáng công nghiệp. Hiệp định này được quản lý bởi Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO) thông qua Locarno Union Assembly họp 2 năm một lần và Committee of Experts họp ít nhất 5 năm một lần để quyết định các thay đổi trong hệ thống phân loại.

Điểm đặc biệt của Việt Nam là không phải thành viên chính thức của Hiệp định Locarno nhưng vẫn áp dụng bảng phân loại này trong hệ thống pháp luật quốc gia. Cục Sở hữu trí tuệ đã dịch chính thức bản tiếng Việt từ bản tiếng Anh do WIPO công bố, đảm bảo tính chính xác và thống nhất.

Các tổ chức quốc tế áp dụng Locarno bao gồm African Intellectual Property Organization (OAPI), European Union Intellectual Property Office (EUIPO), Benelux Office for Intellectual Property (BOIP), và WIPO trong Hệ thống Hague. Điều này tạo ra mạng lưới bảo hộ thiết kế xuyên biên giới, giúp các doanh nghiệp dễ dàng mở rộng thị trường quốc tế.

Cấu trúc chi tiết 32 nhóm sản phẩm

Bảng phân loại Locarno phiên bản mới nhất bao gồm 32 lớp chính và 241 phân lớp, với hơn 5.000 mục sản phẩm được liệt kê theo thứ tự bảng chữ cái bằng tiếng Anh. Mỗi sản phẩm được gán một mã phân loại cụ thể gồm hai cặp số phân cách bằng dấu gạch ngang (ví dụ: 18-02 cho máy in, 09-01 cho chai lọ bình).

Danh sách đầy đủ 32 nhóm Locarno:

Phiên bản 15 – Có hiệu lực từ 01/01/2025

Nhóm 01 – Thực phẩm Bao gồm: Thực phẩm người, thực phẩm động vật, thức ăn kiêng Ví dụ điển hình: Bánh nướng, bánh qui (mã 01-01) Phạm vi: Các sản phẩm thực phẩm được thiết kế với hình dáng, cấu trúc đặc biệt

Nhóm 02 – Quần áo và đồ may khâu Bao gồm: Tất cả các loại trang phục, phụ kiện may mặc Phạm vi: Thiết kế kiểu dáng cho quần áo, giày dép, mũ nón, túi xách thời trang

Nhóm 03 – Đồ dùng mang theo khi đi du lịch và đồ dùng cá nhân Bao gồm: Va li, túi xách, ví, đồ dùng cá nhân di động Phạm vi: Các vật dụng thiết kế để mang theo bên người hoặc khi di chuyển

Nhóm 04 – Các loại chổi lông và bàn chải Bao gồm: Bàn chải đánh răng, chổi quét nhà, bàn chải tóc Phạm vi: Tất cả dụng cụ có chức năng chải, quét, làm sạch

Nhóm 05 – Các sản phẩm dệt, vải tự nhiên và vải nhân tạo Bao gồm: Vải, chăn màn, rèm cửa, thảm Phạm vi: Sản phẩm dệt may có thiết kế hoa văn, màu sắc đặc biệt

Nhóm 06 – Đồ đạc trong nhà Bao gồm: Bàn, ghế, tủ, giường, sofa Ví dụ điển hình: Ghế ngồi (mã 06-01) Phạm vi: Nội thất và đồ dùng trang trí nội thất

Nhóm 07 – Dụng cụ gia đình, chưa được xếp ở nhóm khác Bao gồm: Đồ dùng nhà bếp, dụng cụ nấu ăn, đồ gia dụng thông thường Phạm vi: Các vật dụng sinh hoạt hàng ngày trong gia đình

Nhóm 08 – Các loại dụng cụ và đồ ngũ kim Bao gồm: Dao, kéo, dụng cụ cắt, dụng cụ thủ công Phạm vi: Công cụ làm việc thủ công và dụng cụ cắt gọt

Nhóm 09 – Bao gói, hộp đựng, đồ chứa dùng để vận chuyển và bảo quản hàng hoá Bao gồm: Chai, lọ, bình, thùng carton, bao bì Ví dụ điển hình: Chai, lọ, bình (mã 09-01) Phạm vi: Các loại bao bì và đồ chứa đựng

Nhóm 10 – Đồng hồ để bàn, đồng hồ đeo tay, đồng hồ treo tường, các thiết bị đo, thiết bị kiểm tra và thiết bị báo hiệu khác Bao gồm: Đồng hồ các loại, máy đo, thiết bị báo hiệu Phạm vi: Thiết bị đo lường thời gian và các thông số khác

Nhóm 11 – Đồ trang trí Bao gồm: Tượng trang trí, bình hoa, đồ lưu niệm Phạm vi: Các vật phẩm có chức năng trang trí, thẩm mỹ

Nhóm 12 – Các phương tiện vận chuyển và nâng hạ Bao gồm: Ô tô, xe đạp, tàu thuyền, máy bay Ví dụ điển hình:

Phương tiện vận chuyển ô tô (mã 12-08)
Xe đạp, mô tô (mã 12-11) Phạm vi: Tất cả phương tiện di chuyển và vận chuyển

Nhóm 13 – Các thiết bị sản xuất, phân phối và biến đổi điện Bao gồm: Máy phát điện, biến áp, thiết bị điện công nghiệp Phạm vi: Thiết bị liên quan đến năng lượng điện

Nhóm 14 – Các thiết bị ghi, truyền thông và truy tìm thông tin Bao gồm: Điện thoại, máy tính, thiết bị viễn thông Phạm vi: Công nghệ thông tin và truyền thông

Nhóm 15 – Các loại máy không được xếp ở các nhóm khác Bao gồm: Máy móc công nghiệp, robot, thiết bị tự động Phạm vi: Máy móc có nhiều chức năng hoặc chuyên dụng

Nhóm 16 – Máy chiếu phim, chụp ảnh và thiết bị quang học Bao gồm: Máy ảnh, kính hiển vi, kính viễn vọng Phạm vi: Thiết bị quang học và chụp ảnh

Nhóm 17 – Nhạc cụ Bao gồm: Piano, guitar, trống, các nhạc cụ dân tộc Phạm vi: Tất cả loại nhạc cụ và phụ kiện âm nhạc

Nhóm 18 – Máy in và máy văn phòng Bao gồm: Máy in, máy photocopy, máy fax Ví dụ điển hình: Máy in (mã 18-02) Phạm vi: Thiết bị văn phòng và in ấn

Nhóm 19 – Đồ dùng và thiết bị cho văn phòng, dạy học và mỹ thuật Bao gồm: Bút viết, thước kẻ, đồ dùng học tập Phạm vi: Dụng cụ giáo dục và văn phòng phẩm

Nhóm 20 – Dụng cụ bán hàng và quảng cáo, dấu hiệu chỉ dẫn Bao gồm: Biển hiệu, bảng quảng cáo, thiết bị trưng bày Phạm vi: Thiết bị marketing và chỉ dẫn

Nhóm 21 – Trò chơi, đồ chơi, lều trại và dụng cụ thể thao Bao gồm: Đồ chơi trẻ em, dụng cụ thể thao, thiết bị cắm trại Phạm vi: Giải trí, thể thao và hoạt động ngoài trời

Nhóm 22 – Vũ khí, pháo hoa, dụng cụ săn bắt, đánh cá và tiêu diệt các loại côn trùng có hại Bao gồm: Súng, cần câu, bẫy chuột, thuốc diệt côn trùng Phạm vi: Vũ khí và dụng cụ săn bắt (theo quy định pháp luật)

Nhóm 23 – Các thiết bị phân phối chất lỏng và khí, các thiết bị vệ sinh, sưởi, thông gió và điều hòa không khí, nhiên liệu rắn Bao gồm: Máy điều hòa, hệ thống sưởi, thiết bị vệ sinh Phạm vi: Hệ thống kỹ thuật trong xây dựng

Nhóm 24 – Dụng cụ y tế và phòng thí nghiệm Bao gồm: Thiết bị y tế, dụng cụ phẫu thuật, máy xét nghiệm Phạm vi: Thiết bị chăm sóc sức khỏe và nghiên cứu khoa học

Nhóm 25 – Vật liệu xây dựng và cấu kiện xây dựng Bao gồm: Gạch, ngói, ống dẫn, cửa sổ, cửa ra vào Phạm vi: Vật liệu và linh kiện xây dựng

Nhóm 26 – Thiết bị và dụng cụ chiếu sáng Bao gồm: Đèn các loại, bóng đèn, thiết bị chiếu sáng Phạm vi: Hệ thống và dụng cụ tạo ánh sáng

Nhóm 27 – Thuốc lá và các dụng cụ cho người hút thuốc Bao gồm: Điều cá, tẩu thuốc, hộp đựng thuốc lá Phạm vi: Sản phẩm và phụ kiện hút thuốc

Nhóm 28 – Dược phẩm, đồ mỹ phẩm và đồ vệ sinh cá nhân Bao gồm: Thuốc, mỹ phẩm, sản phẩm chăm sóc cá nhân Phạm vi: Sản phẩm chăm sóc sức khỏe và làm đẹp

Nhóm 29 – Trang thiết bị chống hỏa hoạn, phòng và cứu nạn Bao gồm: Bình chữa cháy, thiết bị cứu hộ, đồ bảo hộ Phạm vi: Thiết bị an toàn và cứu hộ

Nhóm 30 – Trang thiết bị để chăm sóc và chăn dắt động vật Bao gồm: Chuồng thú cưng, dụng cụ chăm sóc động vật Phạm vi: Sản phẩm dành cho động vật

Nhóm 31 – Máy và các dụng cụ để chuẩn bị thức ăn và đồ uống chưa được xếp ở các nhóm khác Bao gồm: Máy xay sinh tố, máy pha cà phê, dụng cụ chế biến thực phẩm Phạm vi: Thiết bị chế biến thực phẩm và đồ uống

Nhóm 32 – Ký hiệu và biểu tượng đồ họa, các mẫu bề mặt, đồ trang trí, bố trí nội ngoại thất Bao gồm: Logo, biểu tượng, thiết kế nội thất, cảnh quan Phạm vi: Thiết kế đồ họa và không gian (nhóm mới bổ sung trong phiên bản 15) Đặc điểm: Phản ánh xu hướng thiết kế trải nghiệm người dùng và không gian hiện đại

Lưu ý quan trọng:

Tổng cộng: 32 lớp chính và 241 phân lớp chi tiết
Hơn 5.000 mục sản phẩm được liệt kê theo thứ tự bảng chữ cái
Mã phân loại: Gồm hai cặp số phân cách bằng dấu gạch ngang (ví dụ: 18-02)
Nhóm 32 là bổ sung mới nhất trong phiên bản 15, có hiệu lực từ 01/01/2025
Việc phân loại sai có thể dẫn đến phí bổ sung 100.000 VND/01 phân loại tại Việt Nam

Quy định pháp lý tại Việt Nam

Khung pháp lý hiện hành

Việt Nam quy định việc sử dụng bảng Locarno thông qua Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi bổ sung 2009, 2019), Nghị định 65/2023/NĐ-CP và Thông tư 23/2023/TT-BKHCN. Theo quy định, phân loại là bắt buộc khi nộp đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp và phải được thực hiện ngay từ khi nộp đơn.

Nếu người nộp đơn không tự phân loại hoặc phân loại sai, Cục Sở hữu trí tuệ sẽ thực hiện phân loại lại và tính phí bổ sung 100.000 VND/01 phân loại. Việc phân loại sai có thể dẫn đến từ chối đơn đăng ký do không đáp ứng yêu cầu hình thức.

Điều kiện bảo hộ kiểu dáng công nghiệp

Kiểu dáng công nghiệp được định nghĩa là hình dáng bên ngoài của sản phẩm được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố này. Để được bảo hộ, kiểu dáng phải đáp ứng điều kiện tính mới – khác biệt đáng kể so với các kiểu dáng đã công bố.

Thời hạn bảo hộ ban đầu là 5 năm từ ngày nộp đơn, có thể gia hạn 2 lần, mỗi lần 5 năm, với tổng thời hạn tối đa 15 năm. Quy trình thẩm định bao gồm thẩm định hình thức (01 tháng) và thẩm định nội dung về tính mới, tính sáng tạo, khả năng áp dụng công nghiệp.

Hướng dẫn tra cứu và sử dụng bảng Locarno

Công cụ tra cứu chính thức

LOCPUB (https://www.wipo.int/classifications/locarno/locpub) là công cụ tra cứu chính thức của WIPO, hỗ trợ tìm kiếm theo lớp hoặc từ khóa bằng tiếng Anh và tiếng Pháp. Các công cụ khác bao gồm DesignClass của EUIPO có sẵn tất cả ngôn ngữ EU và EuroLocarno cho tìm kiếm đa ngôn ngữ.

Quy trình tra cứu đề xuất

Xác định chức năng chính của sản phẩm cần phân loại
Tra cứu trong danh sách bảng chữ cái với hơn 5.000 mục
Kiểm tra ghi chú giải thích của lớp và phân lớp tương ứng
Xác nhận với cơ quan đăng ký địa phương về tính chính xác

Ví dụ thực tế

Máy in: Thuộc nhóm 18 với mã 18-02
Chai, lọ, bình: Thuộc nhóm 09 với mã 09-01
Xe đạp, mô tô: Thuộc nhóm 12 với mã 12-11
Bánh nướng, bánh qui: Thuộc nhóm 01 với mã 01-01
Phương tiện vận chuyển ô tô: Thuộc nhóm 12 với mã 12-08

So sánh với hệ thống phân loại khác

Locarno Classification khác biệt rõ rệt với Nice Classification được sử dụng cho nhãn hiệu. Trong khi Locarno tập trung vào hình dáng, cấu hình và diện mạo của sản phẩm với 32 lớp và 241 phân lớp, Nice Classification phân loại bản chất thương mại của hàng hóa/dịch vụ với 45 lớp.

Ví dụ so sánh: Một chiếc ghế có thể thuộc Nice Class 20 (đồ nội thất) nhưng thuộc Locarno Class 06-01 (đồ ngồi). Sự khác biệt này cho thấy Locarno chỉ mang tính hành chính và không ảnh hưởng đến phạm vi quyền bảo hộ.

Hệ thống Locarno được cập nhật 2 năm/lần (từ 2017) trong khi Nice Classification được cập nhật hàng năm từ 2013. Locarno phân loại theo chức năng/mục đích sử dụng còn Nice theo bản chất hàng hóa/dịch vụ.

Xu hướng công nghệ và cập nhật mới

Phiên bản 15 và những thay đổi quan trọng

Phiên bản 15 có hiệu lực từ 1/1/2025 đánh dấu những cập nhật quan trọng để theo kịp xu hướng công nghệ mới. Lớp 32 được mở rộng để bao gồm “bố trí nội ngoại thất”, phản ánh sự phát triển của thiết kế không gian và trải nghiệm người dùng. Số lượng phân lớp tăng từ 237 lên 241 phân lớp.

Thách thức từ công nghệ mới

Thiết kế số như giao diện người dùng và ứng dụng di động đặt ra thách thức mới cho hệ thống phân loại truyền thống. IoT và thiết bị thông minh đòi hỏi phân loại linh hoạt hơn do tính đa chức năng. Thiết kế bền vững ngày càng được tăng cường trong các lớp vật liệu và bao bì.

Robot và AI với nhiều chức năng khác nhau có thể thuộc nhiều lớp từ Lớp 15 (máy móc), Lớp 29 (cứu hộ), Lớp 10 (thiết bị báo hiệu) đến Lớp 12 (vận chuyển), tạo ra thách thức trong việc phân loại chính xác.

Kinh nghiệm thực tế từ các nước

Mô hình song song tại Hoa Kỳ

USPTO sử dụng hệ thống song song giữa US Design Classification (chính) và Locarno (phụ), tạo ra sự linh hoạt cho thị trường nội địa nhưng gây khó khăn trong tìm kiếm quốc tế. Không thể chuyển đổi 1:1 giữa hai hệ thống này.

Hài hòa châu Âu qua EUIPO

EUIPO dựa trên Locarno nhưng mở rộng với Extended Product Indication Classification (EPIC), tạo ra cấu trúc cây mở rộng trong 32 lớp Locarno để hài hòa giữa 27 quốc gia thành viên. DesignClass database được phát triển để đồng bộ hóa việc phân loại.

Nhật Bản và quyết định gia nhập

JPO trước đây sử dụng Japanese Classification for Industrial Designs với D-term riêng, duy trì bảng đối chiếu với Locarno. Nhật Bản quyết định gia nhập Locarno Agreement để có tiếng nói trong quá trình sửa đổi hệ thống quốc tế.

Khuyến nghị cho doanh nghiệp Việt Nam

Chiến lược phân loại hiệu quả

Doanh nghiệp nên sử dụng công cụ LOCPUB chính thức của WIPO để đảm bảo tính chính xác. Tham khảo kinh nghiệm từ EUIPO và USPTO giúp hiểu rõ thực tiễn áp dụng quốc tế. Cập nhật phiên bản mới nhất (15th edition) để tránh lỗi phân loại.

Với thiết kế phức tạp hoặc đa chức năng, nên tư vấn chuyên gia để chọn lớp phù hợp nhất. Kết hợp với chiến lược bảo hộ quốc tế thông qua Hệ thống Hague để tối ưu chi phí và thời gian.

Lưu ý quan trọng trong thực hành

Không công bố trước để đảm bảo tính mới của kiểu dáng. Kiểm tra trùng lặp kỹ lưỡng trong cùng lớp Locarno trước khi nộp đơn. Chuẩn bị hồ sơ theo đúng quy định về góc chụp, tỷ lệ, độ rõ nét.

Đơn đa kiểu dáng có thể đăng ký nhiều thiết kế trong một đơn nếu thuộc cùng nhóm Locarno, giúp tiết kiệm chi phí. Nên sử dụng dịch vụ của các tổ chức được Cục SHTT cấp phép để đảm bảo chất lượng hồ sơ.

Kết luận

Bảng phân loại kiểu dáng công nghiệp Locarno đóng vai trò không thể thiếu trong việc bảo hộ thiết kế tại Việt Nam và trên thế giới. Với 32 lớp sản phẩm và 241 phân lớp trong phiên bản 15 mới nhất, hệ thống này không chỉ chuẩn hóa quốc tế mà còn liên tục cập nhật để theo kịp công nghệ mới.

Việc hiểu rõ cấu trúc, quy định pháp lý và cách sử dụng bảng Locarno giúp doanh nghiệp Việt Nam tối ưu hóa chiến lược bảo hộ sở hữu trí tuệ, tránh rủi ro từ chối đơn và mở rộng thị trường quốc tế hiệu quả. Thành công trong đăng ký kiểu dáng công nghiệp không chỉ phụ thuộc vào tính sáng tạo của thiết kế mà còn vào việc phân loại chính xác theo chuẩn quốc tế Locarno.

Nguồn tài liệu: https://ipvietnam.gov.vn/